Een burn-out voorkomen is altijd beter dan ervan genezen. Een burn-out is een zeer heftige psychische aandoening waar steeds meer mensen mee te maken krijgen. Het herstel van een burn-out duurt vaak lang en brengt grote uitdagingen met zich mee. Zo gaat deze ziekte vaak gepaard met depressieve gevoelens en angstgevoelens die kunnen uitmonden in een stoornis. Een burn-out is een psychische aandoening die niet erkent wordt als een stoornis door de reguliere GGZ. Dit betekent dat er geen specifieke therapie is voor een burn-out en dat je de therapie bij een burn-out zelf moet bekostigen. Er zijn dus genoeg redenen om een burn-out te voorkomen. In deze blog gaan we je inzicht geven in hoe een burn-out zich ontwikkelt en waar je op kan letten om een burn-out te voorkomen. Wanneer je namelijk meer inzicht krijgt in waar jij zit in de ontwikkeling van een burn-out, hoe makkelijker je een burn-out kan voorkomen.
Op het moment dat je een burn-out wil voorkomen is het belangrijk om de verschillende stadia te herkennen die aan de daadwerkelijke burn-out voorafgaan. Probeer daarbij te kijken in welk stadium jij je bevindt om actie te kunnen ondernemen om erger te voorkomen. Op weg naar een burn-out zijn de volgende stadia te onderscheiden: stress, overspannenheid en de burn-out zelf.
Het eerste stadia is stress. Hier kan ook het makkelijkste op ingegrepen worden bij het voorkomen van een burn-out. Bijna iedereen ervaart van tijd tot tijd stress op het werk. Veel mensen geven aan beter te presteren onder een bepaalde mate van stress. Voor een korte periode is het ook geen probleem om stress te ervaren. Een kortdurende stressreactie kan het lichaam goed aan. Na een korte periode van stress heeft het lichaam echter tijd nodig om te herstellen van de ervaren stress.
Bij veel bedrijven is er op dit moment een hoge werkdruk en ervaren veel medewerkers structureel een gevoel van stress. Wanneer dit lang aanhoudt kan het lichaam niet herstellen van de stress die het ervaart. Op het moment dat je een burn-out wil voorkomen is dit eigenlijk het moment om al in te gaan grijpen. Doe je dat niet, dan ga je roofbouw plegen op je eigen lichaam. Het lichaam richt zich op het geven van energie die nodig is om de druk en stress het hoofd te kunnen bieden. Dit gaat ten koste van anderen processen in het lichaam zoals herstel van het lichaam.
Als de boog te lang gespannen blijft om met de druk en stress om te kunnen gaan, raakt de boog op een geven moment overspannen. Waar er bij een te lange periode van stress op de achtergrond processen door het lichaam minder uit worden gevoerd, komen deze bij overspannenheid meer naar de oppervlakte. Dit is het moment dat je fysiek, mentaal en emotioneel gaat merken dat je alle zeilen bij moet zetten om een burn-out te voorkomen. Waar je tijdens de stress nog het gevoel had scherp te zijn en er geen uitdaging te groot leek, merk je tijdens overspannenheid dat je de controle langzaamaan begint te verliezen. Waar eerst je niets ontging, begin je bij overspannenheid te merken dat je beetje bij beetje dingen vergeet, dat je in vergaderingen of gesprekken dingen gaat missen en je concentratie minder wordt. De emotionele, mentale en fysieke klachten nemen naarmate de overspannenheid vordert, steeds verder toe.
Tegen het einde van de overspannenheid begint de burn-out te komen. Je merkt dat je steeds vermoeider begint te raken. Op het moment dat je thuiskomt van het werk ga je op de bank liggen en merk je dat je al snel in slaap valt. Je bent echt chronisch moe. Je kan je moeilijker zetten tot iets te gaan doen. Je raakt daarbij ook steeds sneller geïrriteerd en de activiteiten die je onderneemt lijken steeds meer energie te kosten. Ook al kan je op dat moment een burn-out niet meer voorkomen, is het toch van groot belang om ook in dit stadium zo snel mogelijk in te grijpen. Hoe langer je namelijk wacht, hoe groter de kans dat je ernstigere klachten gaat ervaren en hoe langer de burn-out gaat duren. Wanneer je deze klachten ervaart is het zaak om zo snel mogelijk in gesprek te gaan met je leidinggevende om verandering in de situatie te brengen.
Wanneer je er echt op gebrand bent om een burn-out te voorkomen omdat je in je omgeving hebt gehoord hoe intens het is of omdat je er al eerder een gehad hebt, is het belangrijk om vroege waarschuwingssignalen te gaan herkennen. Vaak zijn dit de eerste signalen van een burn-out die mensen herkennen:
Op het moment dat je bovenstaande waarschuwingssignalen bij jezelf herkent is het tijd om actie te ondernemen. In dit stadium is het namelijk nog redelijk makkelijk om een burn-out te voorkomen.
Een goede werk-privé balans is van essentieel belang bij het voorkomen van een burn-out. In de ontwikkeling van een burn-out gaan mensen gaandeweg steeds meer aanpassingen doen in de privé- activiteiten. Je kan daarbij denken aan de tijd die besteed wordt aan hobby of het sociale leven. Het werk eist dusdanig veel aandacht en tijd op dat je het idee hebt dat je elk moment dat je kan, moet rusten. Om deze reden worden steeds meer activiteiten geschrapt. Vaak begint het met het schappen van activiteiten op de avonden die voorafgaan aan werkdagen. Je kiest ervoor om weinig activiteiten te ondernemen en op tijd naar bed te gaan. In een later stadium wordt dit uitgebreid naar de weekenden. Je probeert ook je weekenden leeg te houden en elke activiteit voelt als een hele opgave in het weekend.
Daarbij is het een misvatting dat mensen denken dat wanneer ze vermoeid zijn, rust de enige remedie is. Vermoeidheid heeft vaak namelijk niet te maken met het hebben van te weinig rust. In de meeste gevallen komt het namelijk doordat je te weinig activiteiten onderneemt die je energie geven. Op het moment dat je merkt dat je privéleven te lijden heeft onder het werk, ben je er dan bewust van dat het werk te veel van je vraagt en niet dat je te weinig rust pakt op de momenten dat je niet aan het werk bent. Het is goed om je op die momenten af te vragen hoe je aanpassingen kan doen op je werk om ervoor te zorgen dat het werk minder energie van je vraagt en je energie overhoudt voor hobby’s, sociale activiteiten en tijd voor jezelf. Dit zijn namelijk de momenten dat je het werk los kan laten en je gedachten kan verzetten. Op deze manier geef jij je lichaam weer energie en de ruimte om te herstellen om door te kunnen gaan. Het is daarbij niet de bedoeling dat je op dezelfde voet door blijft werken en daarnaast nog veel activiteiten onderneemt in je vrije tijd. Een burn-out voorkomen draait om een goede werk-privé balans. Het gaat erom dat je de druk en stress op het werk vermindert en activiteiten in je privé blijft ondernemen om energie op te doen.
Een burn-out gaat gepaard met verschillende soorten klachten. Het gaat dan om fysieke klachten, mentale klachten en emotionele klachten. Veel mensen die een burn-out krijgen hebben het idee dat de klachten korte tijd voordat de burn-out kwam, zijn ontstaan. In onze psychologenpraktijk van Feel It 2 onderzoeken we met cliënten wanneer de klachten ontstaan zijn. Dat is vaak veel eerder dan dat je in eerste instantie zou denken. Het begint vaak met de lichtere klachten en naarmate je langer over je grenzen heen blijft gaan, nemen de klachten in intensiteit toe. Probeer je bewust te zijn van de eventuele klachten die je ervaart op het moment dat je een burn-out wil voorkomen. Hieronder gaan we in op de meest voorkomende fysieke, mentale en emotionele klachten.
Een van de eerste klachten die ontstaan is het ervaren van spierspanningen en kramp. Dit kan zich al ontwikkelen in het stadium van langdurige stress. Vaak zijn mensen zich niet bewust van de spanning omdat de focus niet ligt op hoe het fysiek gaat. De focus ligt vaak meer op het nadenken over het werk. Neem daarom af en toe even de tijd om te voelen hoe je lichaam voelt en of er spanning op je spieren staat of er spieren verkrampt zijn op het moment dat je een burn-out wil voorkomen. Deze spierspanningen kunnen ook ander fysieke klachten tot gevolg hebben. Het kan namelijk zorgen voor hoofdpijn die vaak ervaren wordt bij een burn-out of trillen. Andere fysieke klachten die ervaren kunnen worden zijn bijvoorbeeld misselijkheid, wazig zien en hartkloppingen
De mentale klachten zijn vaak iets makkelijker om te herkennen. Waar je in het stadium van kortdurende stress nog merkt dat je scherp bent en alles onder controle lijkt te hebben, merk je in een later stadium dat concentreren moeilijke wordt en je de controle lijkt te verliezen. Je kan dingen minder goed onthouden, komt moeilijker op woorden en vindt het lastig om taken te volbrengen. Vaak heeft dit tot gevolg dat je zelfvertrouwen minder wordt. Doordat dingen steeds minder goed lukken en je ook het vertrouwen in jezelf begint te verliezen dat je taken tot een goed einde kan brengen, wordt je motivatie ook minder.
Als laatste kijken we naar de emotionele klachten. Deze treden over het algemeen in een later stadium op. Vaak gaat de weg naar een burn-out gepaard met irritatie. Omdat je zoveel tijd en energie moet steken in het werk om alles onder controle te houden, raak je van alles wat er omheen gebeurt sneller geïrriteerd. Daarnaast hebben veel mensen last van nachtmerries in aanloop naar een burn-out. Vaak zijn deze gerelateerd aan het werk en hebben ze te maken met het verliezen van controle. Wanneer je heel dicht tegen een burn-out aanzit ga je merken dat je een houding krijgt dat het werk je niet meer interesseert. Ook angsten en depressieve gevoelens zijn emotionele klachten die je kan ervaren in een aanloop naar een burn-out toe.
Een burn-out voorkomen betekent dat je heel goed bezig moet zijn met zowel de fysieke, mentale als emotionele klachten. Op het moment dat je lichte klachten ervaart is het niet direct nodig om rigoureus dingen anders te gaan doen maar probeer je er bewust van te zijn en kijk hoe je bepaalde dingen op een andere manier aan kan gaan pakken om de daadwerkelijke burn-out te kunnen voorkomen.
Of je een burn-out krijgt of niet is vaak afhankelijk van verschillende factoren. Een belangrijk deel van die factoren zijn de kenmerken die jij als persoon hebt. Wanneer je deze keurmerken kent en weet hoe jij er in de praktijk mee omgaat, wordt het makkelijker om een burn-out te voorkomen. Hieronder lichten we een aantal van de belangrijkste kenmerken toe die de meeste mensen bezitten die een burn-out krijgen.
Een kenmerk dat door veel mensen herkend wordt is perfectionisme. Het is bij perfectionisme belangrijk om te weten dat er twee verschillende soorten perfectionisme zijn: positief perfectionisme en negatief perfectionisme. Iemand die als kenmerk positief perfectionisme heeft wil dingen tot in de puntjes goed doen om een positieve waardering te krijgen zoals een compliment. Mensen die negatief perfectionisme als eigenschap hebben proberen door dingen perfect te doen een straf te voorkomen. Je kan daarbij denken aan kritiek dat je iets niet goed gedaan hebt. Daarnaast hoeft het perfectionisme niet in alle facetten van het werk of het leven terug te komen. Het komt namelijk veel voor dat er specifieke gebieden zijn waar mensen perfectionistisch in zijn en op andere gebieden helemaal niet perfectionistisch zijn.
Een burn-out voorkomen begint vaak met het aangeven met grenzen. En laat dat precies hetgeen zijn waar mensen veel moeite mee hebben. Het moeite hebben met het aangeven van grenzen uit zich vaak zowel op het werk als in het privéleven. Wanneer iemand vraagt of je ergens mee kan helpen, ben jij de eerste die klaar staat om te helpen. Je zegt vanuit een vol enthousiasme dat je komt helpen maar van binnen merk je dat je er eigenlijk geen zin in hebt of er geen energie voor hebt. Vaak doe je dit uit een bepaalde mate van angst voor eventuele negatieve gevolgen zoals het beeld dat andere mensen van je krijgen. Een andere angst kan zijn dat wanneer jij andere mensen niet helpt, zij jou ook niet helpen op het moment dat jij het nodig hebt.
Mensen die een burn-out krijgen zijn doel- en resultaatgericht. Ze willen graag zo snel mogelijk naar een bepaald doel of een bepaald resultaat toe werken. Op het moment dat een bepaald doel of resultaat behaald is, dan wordt er een nieuw, hoger doel gesteld of moeten de resultaten nog beter. Doelen en resultaten zijn belangrijk omdat deze vaak te meten zijn. Je behaalt een doel of je behaalt het doel niet. Resultaten zijn ook vaak harde, meetbare cijfers. Vaak heeft het doel en resultaatgerichte te maken met de zoektocht naar goedkeuring en erkenning. Je wil namelijk graag weten of je het goed doet. Krijg je daarnaast ook nog een compliment? Dan geeft dat helemaal een goed gevoel. Het gevaar dat er echter in zit is dat je steeds beter zal moeten gaan presteren om die erkenning te blijven krijgen. Op het moment dat je iets aan je doel- en resultaatgerichtheid wil doen in je strijd om een burn-out te voorkomen, raden wij aan professionele hulp te gaan zoeken. Dit is een diepgewortelde eigenschap die je niet makkelijk zelf aan kan pakken.
Een groot verantwoordelijkheidsgevoel is ook een kenmerk van mensen die een vergrootte kans hebben een burn-out te krijgen. Dit is ook en hele belangrijke reden waarom mensen in het onderwijs of de gezondheidszorg vaak in een burn-out terecht komen. Het werken met kinderen of met mensen die fysiek of mentaal ziek zijn legt een extra druk op jou als werknemer. In het onderwijs vind je het belangrijk dat de kinderen de aandacht krijgen die ze verdienen. Het gaat tenslotte om de ontwikkeling van de kinderen. Jij zet daarbij de kinderen en hun ontwikkeling op de eerste plaats en jezelf daarachter. In de zorg werkt het net zo. De patiënt of cliënt staat altijd om nummer een omdat zij ziek zijn. Jouw klachten zijn daarbij minder erg dan die van de patiënt of cliënt. Maar neem je eigen klachten serieus op het moment dat je een burn-out wil voorkomen. Je kan namelijk pas voor een ander zorgen als je goed voor jezelf zorgt. Want als jij uitvalt vanwege een burn-out, wat hebben de kinderen, patiënten of cliënten dan aan je?
Vaak kiezen mensen die een burn-out willen voorkomen er niet direct voor om professionele ondersteuning te zoeken bij een burn-out coach of een psycholoog gespecialiseerd in burn-out. Als het lukt bepaalde zaken in het werk zo aan te passen dat de klachten afnemen is het niet direct noodzakelijk om professionele hulp te zoeken. Echter blijven de kenmerken die ervoor zorgen dat de kans groter is dat je een burn-out krijgt, wel aanwezig. Je zal daarom altijd op je hoede moeten zijn wanneer je een burn-out wil voorkomen. Daarom raden wij aan om te overwegen ook hulp te zoeken bij een burn-out coach of psycholoog voor burn-out wanneer je de burn-out wil voorkomen. Een professional kan er namelijk voor zorgen dat je van de kenmerken afkomt waardoor de kans op een burn-out tot het minimum beperkt wordt.
Zoek je hulp bij een burn-out in Veldhoven dan raden wij je aan contact op te nemen met Feel It 2. Wij hebben een speciale therapie ontwikkeld ter behandeling van een burn-out die ook zeer effectief is wanneer je een burn-out wil voorkomen. Neem vrijblijvend contact op via onze contactpagina en informeer naar de mogelijkheden.
Je kunt direct voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek worden ingepland
Plan nu een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek
Bij Feel It 2 geloven wij in een persoonlijk behandeltraject dat aansluit bij jouw verhaal
