Het hebben van een paniekaanval in bed is een overweldigend gevoel. Het is een angstaanjagend gevoel dat helaas veel mensen kennen. Wat de paniekaanval vaak nog heftiger maakt als je in bed ligt, is dat het een stuk moeilijker is om afleiding te zoeken. De hele wereld om ons heen ligt rustig te slapen terwijl jij overvallen wordt door een intens gevoel van paniek en onrust. Er zijn vaak weinig omgevingsgeluiden of dingen die om je heen gebeuren waar jij je op kan concentreren om afgeleid te raken van de paniek. In deze blog over paniekaanvallen in bed gaan we dieper in op de verschillende momenten in de slaapcyclus waarin je een paniekaanval kan ervaren.
Mensen vragen zich vaak af wat het verschil is tussen een paniekaanval overdag of een paniekaanval die je ’s nachts krijgt. Het gevoel is vaak hetzelfde en gaat gepaard met symptomen als hartkloppingen, kortademigheid, duizeligheid, het idee dood te gaan, enz. Het verschil tussen het hebben van een paniekaanval overdag of ’s avonds in bed is dat je in de nacht veel meer geconfronteerd wordt met het gevoel en de gedachten die bij de paniek komen kijken. Door de stilte tijdens een paniekaanval in bed en een gebrek aan prikkels kunnen angsten als meer intens ervaren worden en meer overweldigend. Hierdoor lijkt het alsof je de controle nog meer aan het verliezen bent wat een gevoel van machteloosheid geeft.
Bij de heftigste paniekaanval in bed denken mensen vaak aan een paniekaanval tijdens je slaap wat vaak een heel verwarrende en beangstigende ervaring is. Een nachtelijke paniekaanval kan je ineens uit je slaap halen en je wordt direct wakker met een gevoel van paniek en een verhoogde hartslag, transpireren, benauwdheid en trillen. In paniek wakker worden en niet weten waar je bent is iets wat veel mensen ervaren op het moment dat ze een paniekaanval hebben in hun slaap. En wat deze aanvallen vaak nog verwarrender maken, is dat jij je er vaak niet eens bewust van bent dat je een paniekaanval hebt totdat je abrupt wakker wordt met een verhoogde hartslag en een gevoel van angst dat nog steeds aanwezig is in je lichaam. Maar waar komen deze paniekaanvallen in je slaap vandaan?
Tijdens het slapen gaan we verschillende fasen door van de slaapcyclus. Een van deze fases is de REM-slaap. Dit is het moment dat we het meeste aan het dromen zijn. De meeste paniekaanvallen in de slaap vinden plaats tijdens deze REM-slaap fase. Tijdens de nacht worden alle ervaringen van overdag verwerkt en opgeslagen in ons geheugen. De ervaringen die wij overdag hebben, hebben een grote invloed op ons slapen in de nacht. Wanneer je over de dag verdeeld veel stress ervaart en angsten of je veel piekert of je zorgen maakt, dan worden al deze ervaringen in de nacht verwerkt om opgeslagen te worden in het geheugen. Wanneer al deze ervaringen bij elkaar komen om verwerkt te worden, kan dit leiden tot een paniekaanval. Dit heeft te maken dat het gedeelte in de hersenen die verantwoordelijk is voor angst (de amygdala) overactief is en deze overactiviteit zorgt voor een paniekreactie tijdens het slapen. Vaak raak je in paniek in je droom en reageert je lichaam alsof het echt in paniek is. Op dat moment schrik je vaak wakker.
Mensen die last hebben van een angststoornis zijn vaak heel erg op hun hoede voor wat er om ze heen gebeurt. Het lichaam helpt om alles goed in de gaten te houden door de zintuigen scherper af te stellen dan dat ze normaal staan. Je hoort dingen veel scherper en bent veel meer gefocust op wat je hoort, je bent veel meer gefocust op details van de dingen die je ziet, je proeft en ruikt verschillende dingen veel sterker en intenser en je alles wat je voelt valt je op. Het op je hoede zijn is niet iets wat je alleen overdag bent, je bent het ’s nachts vaak ook. Dit heeft tot gevolg dat je minder diep slaapt omdat je lichaam erop ingesteld is dat er op elk moment gevaar van buiten kan komen. Om deze reden blijven je zintuigen ook tijdens je slaap alles nauwlettend registreren. Hierdoor word je sneller wakker van bijvoorbeeld omgevingsgeluiden, bepaalde geuren of dingen die je voelt. Wanneer je interne alarmsysteem afgaat als er een zintuig geprikkeld wordt, schiet je wakker en ervaar je al een gevoel van angst vanwege bijvoorbeeld het geluid wat je hoort. Je probeert te identificeren wat je hoort en je hoofd schiet direct alle kanten op en gaat een invulling maken van wat zich in de omgeving af kan spelen. Van daaruit is de kans groot dat zich een paniekaanval in bed ontwikkeld.
Een bekende paniekaanval in ben ontstaat wanneer je bijna in slaap gaat vallen. Wanneer je in bed gaat liggen gaan er meestal nog gedachten door je hoofd heen. In het begin ben is dit heel bewust. Naarmate je langer in bed ligt en dichter tegen het moment aankomt dat je in slaap gaat vallen, ben jij je steeds minder bewust van de gedachten die door je hoofd heen gaan. Wanneer je echt overgaat van bewustzijn naar slaap toe, is er kort een periode waarin er nog een licht bewustzijn is van de gedachten waarna de gedachten overgenomen worden door je onderbewuste. Vaak geeft dit ook een raar gevoel bij in slaap vallen. Vaak is dit het moment dat mensen schokken ervaren bij in slaap vallen. Dit korte moment wordt vaak ervaren als een moment waarin je de controle verliest omdat je het bewustzijn verliest en in slaap valt. Mensen die last hebben van paniekaanvallen zijn vaak angstig om de controle te verliezen over zichzelf. Wanneer de overgang plaatsvindt ervaren ze ook daadwerkelijk dat ze de controle over de gedachten aan het verliezen zijn waardoor ze wakker schieten en in paniek raken. Het kan daarbij per avond meerdere malen voorkomen dat je precies tijdens deze periode wakker schrikt en er een gevoel van paniek over je heen komt. Vaak na een aantal keer lukt het toch om over te gaan van de staat van bewustzijn naar de staat van slapen.
Paniekaanvallen tijdens het wakker worden is een heftige ervaring om de dag mee te beginnen. Waar je bij het inslapen een paniekaanval kan krijgen, zo kan je ook een paniekaanval krijgen tijdens het wakker worden. Op het moment dat je wakker wordt kom je uit een staat van slaap en kom je langzaamaan bij bewustzijn. Tijdens deze periode heb je nog niet de volledige controle over je gedachten en je gevoel. Dit is het moment dat er gedachten naar boven kunnen komen die te maken hebben met angst en paniek. Je kan de gevoelens en gedachten die je hebt niet beïnvloeden waardoor deze vrij spel hebben en er een paniekaanval op kan treden. Vaak blijft het gevoel van angst tijdens de paniekaanval in bed voor langere tijd aanhouden.
Daarnaast kan er ook nog op een andere manier een paniekaanval optreden tijdens het wakker worden. Mensen die last hebben van angst en paniekaanvallen zijn zich vaak heel erg bewust van de gedachten die ze hebben en de gevoelens die ze ervaren. Veel mensen die wakker worden krijgen een paniekaanval in bed wanneer ze zich afvragen hoe ze zich voelen. Vaak is dat een trigger om bepaalde gevoelens te gaan voelen. Deze gevoelens zijn vaak in lichte vorm op de achtergrond aanwezig omdat alle paniekaanvallen in bed voorkomen in een periode die gekenmerkt wordt door stress en angst. Deze gevoelens triggeren – hoe licht ze ook aanwezig zijn- angst en paniekgevoelens.
Vaak komen paniekaanvallen in bed niet zomaar uit de lucht vallen. Vaak komen deze voor in drukke periodes waarin je veel stress ervaart. Wanneer de paniekaanvallen in bed het gevolg zijn van stress, probeer dan de stress in je leven af te laten nemen. Dit zorgt ervoor dat de gevoelens in je lichaam die een angstreactie veroorzaken, langzaam afnemen. Probeer daarbij ook activiteiten te ondernemen die je energie geven of rust geven. Neem vooral meer tijd voor jezelf en ga goed voor jezelf zorgen. Het voorkomen van overmatige stress is ook belangrijk bij het voorkomen van een burn-out. Veel mensen die in een burn-out terecht komen ervaren angst- en paniekaanvallen.
Aan de andere kant kunnen paniekaanvallen in bed ook het gevolg zijn van een angststoornis. Wanneer je een angststoornis hebt dan is dat het gevolg van een opeenstapeling van stressvolle gebeurtenissen. Wanneer deze te hoog oplopen, kan de emotionele emmer overlopen. Als de emotionele emmer overloopt dan veranderen de gedachten en gevoelens die je hebt en geeft je lichaam eigenlijk aan dat je aan jezelf zal moeten gaan werken om de emotionele emmer leger te maken. Je gaat dan in een overlevingsstand. Het is dus belangrijk dat je weer gaat leven in plaats van overleven. Wanneer je last hebt van een angststoornis waarbij je ook paniekaanvallen in bed hebt, is het belangrijk dat je professionele hulp gaat zoeken. Het is erg lastig om die emotionele emmer zelf leeg te maken en een psycholoog kan je daarbij op een effectieve manier helpen. Bij de psychologenpraktijk van Feel It 2 in Geldrop kan je terecht voor hulp bij een angststoornis. Ook wanneer je last hebt van stress en daardoor paniekaanvallen in bed ervaart, kan je contact met ons opnemen.
Je kunt direct voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek worden ingepland
Plan nu een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek
Bij Feel It 2 geloven wij in een persoonlijk behandeltraject dat aansluit bij jouw verhaal
